نواساز مرغ سحر

۱۵ تير ۱۲۷۹؛ ۱۲۰ سال پيش در چنين روزی مرتضی نی‌داوود در تهران زاده شد. بیشتر ترانه‌ها و آوازهای قمر الملوک وزيری بر روی صفحه گرامافون را او همراهی کرده است.

مرتضی نی‌داوود در خانواده‌ای يهودی‌تبار زاده شد و رشد كرد.

پدرش با تار و تنبک آشنايی داشت و فرزندش را برای آموزش تار نخست به رمضان ذوالفقاری سپرد. پس از هفت ماه، آموزگار ديگر چيزی نداشت كه به او بياموزد.

۱۳ ساله بود كه نزد آقا حسينقلی، استاد بنام تار رفت و ۱۶ ساله بود كه رديف موسيقی سنتی را از غلامحسين درويش آموخت و پس از سه سال ادامه آموزش تار، نشان "تبرزين زرين" را به عنوان شاگرد ممتاز از استاد خود گرفت و در غياب درويشخان به پيشنهاد او كلاس‌های درسش را اداره می‌‌كرد.

۲۵ ساله بود كه به احترام استادش "مركز آموزش رديف موسيقی درويش" را بنيان نهاد و پس از درگذشت استاد، كار و راه او را ادامه داد.

۲۶ ساله بود كه ماندگارترين اثرش ترانه "مرغ سحر" را بر سروده‌ای از محمد تقی بهار (ملک الشعرا) ساخت و نخستين بار آن را با صدای تاج اصفهانی در كنسرتی اجرا كرد.

این ترانه با اينكه بند دوم آن (عمر حقيقت به سر شد ... از پی دزدی وطن و دين بهانه شد، ديده تر شد ...) تا هم اكنون از رسانه‌های رسمی ايران پخش نشده، همتراز با سرودهای ملی ايران خوانده و اجرا میشود.

۲۷ ساله بود كه با قمر الملوک وزيری آشنا شد و از آن پس بيشتر آوازها و تصنيف‌های آن هنرمند را در كنسرت‌ها و بر صفحه‌های گرامافون همراهی می‌كرد.

۴۰ ساله بود كه با آغاز كار راديو ايران به اركستر نوبنياد آن فرستنده پيوست و تصنيف‌های ماندگاری برای قمر، ملوک ضرابی، جواد بدیع‌زاده و غلامحسين بنان ساخت.

۶۹ ساله بود كه رديف موسيقی ايرانی برای تار را در ۳۰۰ گوشه بر روی نوار ضبط و منتشر كرد و پيش‌درآمدهايی در آن جُنگ ساخت و اجرا كرد كه تارآموزان بايد آنها را اجرا كنند.

۷۶ ساله بود كه به آمريكا مهاجرت كرد و هرچند پس از انقلاب فعاليت چشمگيری نداشت، پيش‌درآمد اصفهان او چندين بار تنظيم و اجرا شد و از جمله با تنظيم مرتضی حنانه آرم مجموعه تلويزيونی "هزاردستان" بود.

مرتضی نی‌داوود در ۹۰ سالگی در سان‌فرانسيسكو آمریکا درگذشت.