" ترین " ها و اولین های ادبیات فارسی
" ترین " ها و اولین های ادبیات فارسی
جمع آوری از گارگین فتائی
مسعودی مروزی
شاعر اواخر سدهء سوم و اوائل سدهء چهارم هجری
اولین کسی که به نظم روایات حماسی ایران پرداخت
لغت فُرس
اثرابونصر علی بن احمد اسدی طوسی
قرن پنجم هجری
اولین لغت نامهء فارسی
محمد وصیف سیستانی
قرن چهارم هجری
اولین کسی که به زبان پارسی شعر سرود
مقدمهء قدیم شاهنامه
اثر عبدالرزاق طوسی
نیمهء قرن چهارم هجری
اولین مقدمه ای که از شاهنامه بر جای مانده است
ترجمهء تفسیر طبری
اثر عده ای از علما
نیمهء دوم قرن چهارم هجری
اولین نثر دینی فارسی
الابنیه عن حقایق الادویه
اثر ابومنصور موفق هروی
قرن چهارم هجری
قدیمی ترین کتاب به خط فارسی در مورد داروشناسی
حدود العالم من المشرق الی المغرب
نویسندهء آن نامعلوم است و منسوب به ابویوسف نیشابوری
قرن چهارم هجری
نخستین کتاب فارسی در مورد جغرافیا
شاهنامه
اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی
قرن چهارم هجری
بزرگ ترین اثر حماسی فارسی
منوچهری دامغانی
اوائل قرن پنجم هجری
او برای اولین بار مسمط را وارد شعر فارسی نمود
قطران تبریزی
قرن پنجم هجری
نخستین کسی که در آذربایجان به فارسی شعر سرود
سفرنامه
اثر حکیم ناصرخسرو قبادیانی
قرن پنجم هجری
اولین سفرنامه به زبان فارسی
حبسیات
اثر مسعود سعد سلمان
قرن پنجم هجری
معروفت ترین اشعار سروده شده در حبس
رباعیات
حکیم عمر خیام نیشابوری
اواخر قرن پنجم و اوائل قرن ششم هجری
معروف ترین و دل انگیز ترین رباعیات فارسی
اسکندر نامه
اثر حکیم نظامی گنجوی
قرن ششم هجری
اولین اثر مستقل در مورد اسکندر مقدونی که مورد تقلید دیگران قرار گرفت
خسرو و شیرین
اثر حکیم نظامی گنجوی
قرن ششم هجری
بزرگ ترین منظومهء عاشقانهء فارسی حاوی بیش از 6500 بیت
منطق الطیر
اثر عطار نیشابوری
قرن ششم هجری
معروف ترین منظومهء تمثیلی فارسی و حاوی 4458 بیت
التفهیم لاوائل صناعه التنجیم
اثر ابوریحان بیرونی
اولین کتاب در زمینهء نجوم به فارسی
شرح تعرف
اثر ابراهیم بن مستملی بخاری
قدیمی ترین نثر صوفیانه فارسی
سمک عیار
جمع آوری شده توسط فرامرز بن خداداد
قرن ششم هجری
بهترین نمونه نثر داستانی فارسی
روض الجنان و روح الجنان
اثر ابوالفتوح رازی
قرن ششم هجری
قدیمی ترین تفسیر شیعی
ترجمان البلاغه
اثر محمد بن عمر رادویانی
قرن پنجم هجری
قدیمی ترین کتاب موجود در بلاغت
المعجم فی معابیر اشعار عجم
اثر شمس قیس رازی
قرن هفتم هجری
برجسته ترین کتاب در زمینهء علوم ادبی فارسی
کلیله و دمنه
اثر نصرالله منشی
قرن ششم هجری
اولین نثر مصنوع داستانی فارسی
مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی ( مولوی)
قرن هفتم هجری
بزرگ ترین عارف ایرانی
دیوان شمس تبریزی
اثر مولانا جلال الدین محمد رومی ( مولوی)
قرن هفتم هجری
حاوی شورانگیزترین غزلیات فارسی
گلستان
اثر ابو محمد مصلح الدین سعدی شیرازی
قرن هفتم هجری
عالی ترین نثر مسجع فارسی
سعدی
قرن هفتم هجری
معتدل ترین شاعر و ادیب فارسی و استاد سخن
امیرخسرو دهلوی
قرون هفتم و هشتم هجری
بزرگ ترین شاعر غیر پارسی پارسی گوی
عبید زاکانی
قرن هشتم هجری
بزرگ ترین طنزپرداز اجتماعی زبان فارسی
موش و گربه
اثر عبید زاکانی
معروف ترین منظومهء طنز سیاسی فارسی حاوی 90 بیت
حافظ
قرن هشتم هجری
بزرگ ترین شاعر غزلسرای فارسی
دیوان
اثر خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی
مهم ترین منبع فال در زبان فارسی
مرثیه
اثر ابوطالب کلیم کاشانی
قرن یازدهم هجری
معروف ترین مرثیه مذهبی در مورد واقعهء کربلا
شرح زندگانی من
اثرعبدالله مستوفی
قرن سیزدهم هجری
نخستین اتوبیوگرافی ( خود زندگی نامه نویسی) فارسی
نوحه سینه زنی
اثر یغمای جندقی
قرن سیزدهم هجری
اولین مرثیهء ضربی فارسی
نمایشنامهء رستاخیز شهریاران ایران
اثر میرزادهء عشقی
قرن سیزدهم هجری شمسی
اولین کوشش در به نمایش کشیدن عظمت ایران باستان
مادر
اثر ایرج میرزا
نیمهء دوم قرن سیزدهم هجری شمسی
معروفترین قطعهء سروده شده در مورد مادر
سید اشرف الدین حسینی گیلانی
معروف به نسیم شمال
قرن سیزدهم هجری
معروف ترین شاعر دوران مشروطه
لغت نامه
اثر علی اکبر دهخدا
بزرگ ترین لغت نامهء فارسی
امثال و حکم
اثر علامه علی اکبر دهخدا
اولین مجموعه در مورد ضرب المثل های فارسی
ملک الشعرای بهار
فرن چهاردهم هجری
بزرگ ترین شاعر معاصر در قصیده سرایی
پروین اعتصامی
قرن چهارهم هجری شمسی
بزرگ ترین شاعرهء مناظره پرداز معاصر
نیما یوشیج ( علی اسفندیاری)
بین قرون سیزده و چهارده هجری شمسی
بزرگ ترین و اولین شاعر سبک شعرنو
حمید الدین بلخی
بزرگ ترین مقامه نویس فارسی
ارداویراف نامه
اواخر دوره ساسانی / قرن سوم هجری
اولین اثر مستقل در مورد جهان پس از مرگ
صادق هدایت
بزرگ ترین داستان نویس ایرانی
منابع
1: حماسه سرایی در ایران - ذبیح الله صفا – انتشارات امیرکبیر - چاپ چهارم 1363
2: هزار سال نثر پارسی – کریم کشاورز
3: تاریخ سیستان، تصحیح ملک الشعراء بهار
4: www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid...
5: poretoos.blogsky.com/1388/12/03/post-159/
6: zabolestan.blogfa.com/post-35.aspx
7: daneshnameh.roshd.ir
8: www.tebyan.net
من گارگین فتائی از ارامنهء ایران هستم .