مشکل ایرانیان در حفظ زبان مادری خود در آمریکا

به مناسبت روز جهانی زبان مادری

گارگین فتائی

.

ایرانیها در آمریکا عمدتاً در ایالت کالیفرنیا و بیشتر در لوس آنجلس و سان فرانسیسکو ساکنند .

در دو دهه اخیر تعداد ایرانیها بسیار زیاد شده به گونه ای که برای خود محله هایی را درست کرده اند

محله های گلندل Glendale و بربنک Burbank

این دو محله در لوس آنجلس در واقع محله های ارمنی نشین لوس انجلس هستند و ارامنه ایران در آنجاها ساکنند

محله ولی Valley در لوس آنجلس

که زرتشتیان ایران در انجا ساکنند

محله بورلی هیلز Beverley hills در لوس انجلس

که کلینیان ایران در آنجا اقامت دارند

محله های وست وود West wood معروف به تهران جلس و اورنج کانتی Orange county هر دو در لوس انجلس

که مسلمانان ایرانی و سایر ایرانیان در انجا ساکنند

محله تُرلا در شهر سانفرانسیسکو

که محل اجتماع اشوریان ایران است

ایرانیها در زمینه های گوناگون کاری و اجتماعی نسبت به سایر مهاجرین از وضعیت قابل قبول تری برخوردارند حضور ایرانیها حتی تا رده های بالای حیطه های صنعت ، تجارت ، هنر ، خدمات ، پزشکی ، حقوقی و قضائی ، علمی و دانشگاهی و حتی فضایی را می توان دید .

اما علیرغم این موفقیت گسترده و خوب شغلی ایرانیها همانند سایر اقوام مقیم آمریکا دچار یک پدیده دردناک شده اند.

من اساساً با این عقیده که دنیا فقط یک فوم و زبان و فرهنگ داشته باشد و یا به سمت یک دین برود مخالفم و می دانم که افرادی هستند که طرفدار و حتی مشوق این عقیده هستند .

فرقی نمی کند که این روند با اجبار و به کمک گروهها و یا دولتهای خاص صورت گیرد و یا شرائط طوری باشد که جامعه خود به خود به سمت آن برود.

در آمریکا شرائط جامعه از نوع دوم است و متاسفانه مردم خود به خود به سمت زبان و فرهنگ و قومیت واحد کشیده می شوند .

کسانی که سنین بالاتری در آمریکا دارند توانسته اند زبان مادری خود را در حد محاوره ای نگله دارند اما متاسفانه زبان مادری در میان نسلهای جدیدتر روز به روز بیشتر و بیشتر از ذهنشان پاک می گردد.

عده ای زبان مادریشان را تنها می فهمند ولی نمی توانند جواب دهند

عده ای می دانند اما جملاتشان پر شده از الفاظ انگلیسی که یا بر حسب ضرورت و ندانستن معادل آن و یا اینکه به کار بردن آن رابج تر است به کار می برند مثلاً زبان فارسی شده فینگلیش .

عده سوم کسانی هستند که تنها چند لغت به زبان مادری می دانند و یک دفعه سر صحبت را از زبان مادری به انگلیسی می کشانند.

عده چهارم هم فقط مدعی هستند ایرانی اند اما یک کلمه زبان مادری خود را نمی دانند ایا وافعاً به اینها می توان گفت ایرانی!

شما شاهد افرادی ایرانی تبار هستید که مثلا برای تبلیغ خدمت یا حرفه خود به یک کانال تلویزیونی و یا رادیویی فارسی زبان یا ایرانی دعوت می شود ولی حتی یک کلمه نمی تواند به زبان فارسی جواب کسانی را که از او در باره کار و نوع مشاوره ای که ارائه می دهد بدهد و بالکل انگلیسی صحبت می کند.

تبعا بعد از گذشت یک قرن در آمریکا تنها این اقوام به یاد خواهند آورد که اجدادشان ایرانی یا ارمنی و یا اشوری بوده اند اما خودشان کاملاّ انگلیسی زبان شده و فرهنگ آمریکائی بر آنها حاکم شده بدون اینکه چیزی از مراسم خاص دینی یا ملی خود بدانند .

بر طبق تحقیقات محققین زبان شناسی در نیم قرن آینده نیمی از زبانهای دنیا از بین خواهند رفت که شامل زبانهای کم تکلم و نیز زبانهایی خواهد بود که به اندازه کافی در حفظ و توسعه و بقاء آن کاری انجام نشده است

در آمریکا دایر کردن و تحصیل به هیچ زبانی ممنوع نیست و در قانون اساسی نیامده که زبان رسمی کشور انگلیسی است اما در سطح ملی و و سراسری مردم ایالت ها و اقوام گوناگون تنها راه ارتباطی که دارند زبان انگلیسی است . زبان دوم آمریکا زبان اسپانیایی است اما تبعاً گستردگی زبان انگلییس را ندارد .

دولت آمریکا تعداد زیادی از مراکز آموزشی از مقاطع ابتدایی تا دبیرستان و کالج و برخی از دانشگاه ها را مجانی کرده و هر کسی میتواند در این مراکز آموزشی به صورت مجانی درس بخواند در عین اینکه مراکز آموزشی خصوصی هم وحود دارد اما زبان حاکم بر این مراکز رایگان انگلیسی است زیرا آمریکا متشکل از اقوام ونژادها ی گوناگون است برای همین تنها راه ارتباط فراگیر با همه در این مراکز آموزشی زبان انگلیسی است .

اگر کسی بخواهد زبان خودش را بیاموزد مشکلی وجود ندارد اما برای این امر مدارس خصوصی و یا مدارس یک شنبه Sunday schools وجود دارند . مدارس خصوصی یعنی شما باید مثل مدارس غیر انتفاعی برایشان شهریه و پول پرداخت کنی و مدارس یک شنبه نیز عمدتاً توسط نهادهای دینی دایر میشوند که چون دانش آموزان و دانش جویان پنج روز و خیلی وقت ها شش روز هفته را درس میخوانند ( معمولاً در آمریکا روز شنبه هم تعطیل است ) دیگر رغبتی به رفتن به مدرسه در یک شنبه ندارند .

مدارس خصوصی هم گران هستند و با درآمد مهاجرین سخت است یکی بچه خود را مرتب بتواند به این مدارس بقرستد

با تلاش های ارامنه گلندل آنها توانستند در کالج شهر گلندل دوره کامل آموزش زبان ارمنی را دایر کنند و این خود بیشتر مرهون تلاش های ارامنه ایران بوده است اما متاستفانه در مورد زبان فارسی هیچ رغبتی و کوششی برای معرفی این زبان و تلاش برای تدریس آن در یک مکان آموزشی از سوی فارسی زبانان و سایر ایرانی ها نشده است . در آمریکا در هر منظقه و شهری اگر جمعیت قابل توجهی از اهالی آن به زبانی غیر انگلیسی تکلم کنند میتوانند از کالج شهر خودشان درخواست بدهند که زبانشان در آنجا تدریس شود که البته مجوز به راحتی داده میشود اما باید همیشه این کلاس ها پر باشد و اگر خالی باشد مجوز لغو میشد . زبان فارسی در دو سه ناحیه دایر شد اما به دلیل عدم استقبال از طرف همان کسانی که سنگ پاسداشت زبان فارسی را به سینه می زنند تعطیل شدند . تنها کسانی که زبان فارسی رل به فرزندان خود آموزش میدهند یهودیان ایران هستند آن هم فقط در مدارس دینی خودشان تا کودکانشان به اصول دین یهود بهتر آشنا شوند . تلاش ارامنه ایران برای برپایی زبان فارسی به تنهایی کافی نیست زیرا نیاز به استاد و معلم فارسی می خواهد و سایر ایرانی ها هم باید کمک کنند و سهمی داشته باشند زیرا تنها ما نیستیم که ایرانی هستیم اما متسافانه از انبوه ایرانی های فارسی زبانی که اینجا هستند من بیشتر حرف شنیدم تا عمل و بیشتر مایل هستند که کودکانشان انگلیسی یاد بگیرند تا زبان خودشان . این فقط مختص ایرانی ها نیست بلکه اینجا یک جامعه سرمایه داری بر پایه نفع و سود است وقتی به طرف میگویی چرا بچه خودت را به مدارس زبان خودت نمی فرستی می گوید به چه دردی میخورد ؟ در نهایت باید سر کار انگلیسی صحبت کند و زبان ما هم خارج از جامعه ما کاربرد ندارد پس برای چه باید این همه بابتش هزینه کنم ؟

تحصیل در مدارس خصوصی غیر انگلیسی زبان به علت خصوصی بودن و نیز محدود بودن چاپ خانه های مربوط به زبان این اقوام دارای هزینه بالاتری نسبت به مدارسی است که به زبان انگلیسی تدریس می کنند که بسیاری از آنها مجانی بوده و حتی تعدادی از آنها هم دولتی و معتبرتر از مدارس قومی هستند.

این مدارس به شدت نیاز به حمایت از سوی کشوری دارند که آن قوم تابع آن کشور بوده و اگر کمکهای دولتی نرستد در جامعه سرمایه داری و پرهزینه امریکا دچار ورشکستگی و نابودی خواهند شد .

در آمریکا مسائلی نظیر ازادی نیز بیان باعث شده که حتی دو نفر که ازیک قوم هستند در داخل انجمن مخصوص آن قوم و یا در بین محافل آن قوم و یا در خانه خوئدشان در حضور والدین خودشان با هم به انگلیسی حرف بزنند بدون آنکه کسی حق ناراحتی داشته بشد و به آنها بگوید شما چرا به زبان مادریتان حرف نمی زنید یعنی والدین ایرانی و نسل قبلی باید شاهد زوال زبان مادری خودشان آن هم از طرف فرزندان خودشان باشند و زبان در کام نهاده و تنها از درون بسوزند .