روز یادبود نسل کشی ارامنه
24 آوریل
روز یادبود نسل کشی ارامنه
April 24
Armenian Genocide Remembrance Day
24 آوریل روز یادآوری نسلکشی ارمنی هاست که هر ساله در این روز توسط جمهوری ارمنستانو جماعت ارمنیان پراکنده برگزار میشود.
۲۴ آوریل روز بزرگداشت قتل عامو یک و نیم میلیون ارمنی و تبعید روشنفکران و اندیشمندان ارمنی از ارمنستان غربی ( شرق ترکیه کنونی ) توسط دلوت عثمانی و گروه ترکان جوان میباشد.
تعداد یادی از آشورسی ها ، یونانی ها و عربها هم همراه ارامنه کشته شدند ولی هدف اصلی نسل کشی ارامنه حل مساله ارمنی بود به گونه ای که مناطق ارمنی نشین قبلی تغریباًٌ از ساکنین اصلی خود خالی شدند
نخستین بزرگداشت توسط گروهی از بازماندگان نسلکشی ارمنیها سازماندهی شد. این مراسم در سال ۱۹۱۹ در استانبول در کلیسای تثلیث مقدس ارمنیان برگزار شد.
در سال ۱۹۸۸ جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی روز ۲۴ آوریل را به عنوان روز ملی بزرگداشت نسلکشی ارمنیها رسماً به تصویب رساند.
در سال ۱۹۹۷ مجلس ایالتی کالیفرنیا روز ۲۴ آوریل را به عنوان روز یادآوری نسلکشی ارمنیها (۱۹۲۳–۱۹۱۵)، قربانیان کشتار سومقاییت (۱۹۸۸) و قتلعام باکو (۱۹۹۰) اعلان نمود.
فهرست کشورهایی که نسلکشی ارمنیان را به رسمیت شناختهاند به شرح زیر است و کشورهایی که احزاب سیاسی خاص یا ایالتهای آن کشور کشتار ارمنیان را به عنوان نسلکشی شناختند.
امپراتوری عثمانی ۱۹۱۹
اروگوئه ۱۹۶۵–۲۰۰۴
قبرس ۱۹۷۵–۱۹۹۰–۲۰۱۵
جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی 1988
روسیه ۱۹۹۵
کانادا ۱۹۹۶–۱۳ ژوئن ۲۰۰۲ و ۲۱ آوریل ۲۰۰۴
لبنان ۱۹۹۷
فرانسه ۲۰۰۶-۲۰۰۱-۲۰۰۰-۱۹۹۸
بلژیک ۱۹۹۸
یونان ۱۹۹۹[۲۴۳
ایتالیا ۲۰۰۰–۲۰۱۹
واتیکان ۲۰۰۰
سوئیس ۱۳ دسامبر ۲۰۰۳
آرژانتین ۲۰ اوت ۲۰۰۳ و ۳۱ مارس ۲۰۰۴
اسلواکی ۳۰ نوامبر ۲۰۰۴
هلند ۲۱ دسامبر ۲۰۰۴–۲۰۱۸
لیتوانی ۲۰۰۵
ونزوئلا ۱۴ ژوئیه ۲۰۰۵
لهستان ۲۰۰۵
شیلی ۲۰۰۷
سوئد ۲۰۱۰
بولیوی ۲۰۱۴
اتریش ۲۰۱۵
لوکزامبورگ ۲۰۱۵
برزیل ۲۰۱5
پاراگوئه ۲۰۱۵
بلغارستان ۲۰۱۵
جمهوری چک ۲۰۱۵
سوریه ۲۰۱۵
آلمان ۲۰۱۶
پرتغال ۲۰۱۹
ایالات متحده آمریکا ۲۰۱۹ توسط کنگره - ۲۰۲۱ توسط رئیسجمهور
فهرست سازمانهایی که نسلکشی ارمنیان را به رسمیت شناختهاند به شرح زیر است:
کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد ۱۹۸۵
پارلمان اروپا ۱۹۸۷
انجمن بینالمللی پژوهشگران نسلکشی ۱۹۹۷
شورای اروپا ۱۴ مه ۲۰۰۱ میلادی
مرکز بینالمللی عدالت انتقالی ۲۰۰۲
انجمن مردان جوان مسیحی ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۲
مرکوسور ۲۴ نوامبر ۲۰۰۷
شورای جهانی کلیساها ۲۰۱۳
پارلمان آمریکای لاتین ۱ اوت ۲۰۱۵
حزب سبز اروپا ۲ ژوئن ۲۰۱۶
ترکیه
در ترکیه صحبت از نسلکشی ارمنیان تابو است و دولت ترکیه با ایجاد فضای رعب و تهدید و با اتکا به ماده ۳۰۱ (قانون کیفری ترکیه) از بحث آزاد راجع به این مسئله، جلوگیری مینماید. اما شمار روزافزونی از روشنفکران و محققان تُرک، بیتوجه به این تهدیدها و خطرها صدای اعتراض خود را بلند میکنند. نمایندگان سازمانهای مدنی استانبول با نمایندگان جماعت ارمنیان پراکنده و فعالان ضد نژادپرستی اروپایی دیدار و موضوعات مختلف را مورد بحث قرار میدهند. این برنامه هر ساله تحت عنوان (درهای باز) برگزار میشود.
دولت ترکیه وجود چنین کشتاری را منکر نمیشود اما وجود سیاست سیستماتیک برای نابودی ارمنیان را قبول ندارد. ترکیه معتقد است که در آن سالها علاوه بر ارمنیها ترکهای بی دفاع نیز قربانی آشفتگیها شدهاند. ترکیه به جای نسلکشی از تراژدی بزرگ برای نامیدن آن استفاده میکند برخی نهادهای واقع در ترکیه از جمله شاخه استانبول جمعیت دفاع از حقوق بشر این واقعه را نسلکشی میدانند.
ایران
(۲۴ آوریل ۲۰۰۲ میلادی) برای اولین بار، سی نفر از نمایندگان مجلس ششم با امضای توماری واقعه نسلکشی ارمنیان در سال ۱۹۱۵ در ترکیه عثمانی را محکوم کردند.
(۹ سپتامبر ۲۰۰۴ میلادی) سید محمد خاتمی از یادمان نسلکشی ارمنیها دیدن کرد و با نثار گل به قربانیان این فاجعه ادای احترام کرد.[۲۶۵]
ایالات متحده آمریکا
ایالتهای آمریکا که کشتار ارمنیان را به عنوان نسلکشی شناختند
۴۹ ایالت از ۵۰ ایالت، کشتار ارمنیان را به عنوان نسلکشی شناختند.[۲۶۶
ولز، (۲۰۰۵ میلادی
اسکاتلند، (۲۰۱۳ میلادی)
ایرلند شمالی، (۲۰۱۰ میلادی)
استرالیا، (ایالت نیو ساوت ولز در سال ۲۰۰۷ و ایالت استرالیای جنوبی در سال ۲۰۰۹)
اسپانیا،
(سرزمین باسک (منطقه خودمختار)،
چکاتالونیا،
جزایر بالئاری
،نابارا
آراگون
رهبران کُردها و سازمانهای غیردولتی کُردها، نسلکشی ارمنیان را بهطور رسمی به رسمیت شناختند یا عذرخواهی کردند.
سازمان غیردولتی انستیتو کُرد پاریس
حزب دموکرات کردستان عراق
احمد ترک رهبر حزب جامعه دموکراتیک (۳۰ دسامبر ۲۰۰۸ میلادی)، (احمد ترک، نماینده مجلس ملی کبیر ترکیه که از موضع کردها طرفداری میکند، به خاطر وقایع سال ۱۹۱۵ از ارمنیان عذرخواهی کرد، عبدالله اوجالان «توطئههای نسلکشی که در اوایل سده گذشته علیه ملت ارمنی صورت گرفت را ظالمانه دانست و بیان کرد که ارمنیان با رنجی عظیم تلاش کردند که استوار بمانند و این مقاومت را یک معجزه عنوان کرد».
«احمد ترک» در این باره گفتهاست:
«به احتمال یقین کُردها در نابودی غنای فرهنگی امپراتوری عثمانی نقش داشتهاند. ما وقتی با برادران ارمنی و آشوری خود روبرو میشویم، از نگاه به چهره آنان احساس شرم میکنیم. کُردها همواره این آمادگی را دارند که به خاطر اشتباه خود (یعنی کشتار ارمنیان) عذرخواهی کنند تا مردم دو کشور در صلح زندگی کنند.»
شهردار شهر دیاربکر همراه با «عبداله دمیرباش» روز ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۳ میلادی در مراسم رونمایی از بنای یادبود قربانیان نسلکشی ارمنیان و آشوریان رسماً از سوی کُردها به خاطر نسلکشی ارمنیان و آشوریان از آنها عذرخواهی کرد.
«ما کُردها به نام اجدادمان، از ارمنیها و آشوریان به خاطر نسلکشی در ۱۹۱۵ عذرخواهی میکنیم. ما به مبارزه و تلاش خود برای آشتی و جبران واقعه ادامه خواهیم داد.»
آثار سینمایی و ادبی
جلد کتاب قتلعام ارمنیان اثر اسماعیل رائین
مقالهٔ اصلی: نسلکشی ارمنیها در فرهنگ
حراج جانها (۱۹۱۸) نوشته آرورا ماردیگانیان
چهل روز موسی داغ (۱۹۳۳) نوشته فرانتس ورفل
ریش آبی (۱۹۸۷) نوشته کرت وانهگت
دجله سوزان (۲۰۰۳) نوشته پیتر بالاکیان
حرامزاده استانبول (۲۰۰۶) نوشته الیف شافاک
ناهاپت (۱۹۷۷) ساخته هنریک مالیان
مایریگ (۱۹۹۱) ساخته آنری ورنوی
آرارات (۲۰۰۲) ساخته آتوم اگویان
نسلکشی ارمنیها (۲۰۰۶) ساخته اندرو گولدبرگ
مزرعه چکاوکها (۲۰۰۷) ساخته برادران تاویانی
برش (۲۰۱۴) ساخته فاتح آکین
۱۹۱۵ (۲۰۱۵) ساخته گارین هوانیسیان و آلک موحیبیان
قول (۲۰۱۶) ساخته تری جرج
من گارگین فتائی از ارامنهء ایران هستم .