ارامنهء اتریش
ارامنهء اتریش
ترجمه از گارگین فتائی
ارامنهء ساکن اتریش ، یک اقلیت قومی محسوب می شوند . تعدادشان ۳۰۰۰نفر است که اصلاً در وین زندگی می کنند . حضور بسیار مهمی از گروه مخیتاریست ها Mekhitarist در وین وجود دارد که نقش مهمی را در کشور و نیز در جهان ایفا می کند(۱) .
تاریخ
تاریخ ارامنه اتریش به زمان آزادی وین از محاصرهء ترکها در پایان قرن هفدهم باز می گردد . در این موقع چندین تاجر ارمنی ، بازار جدیدی را در امپراطوری هابسبورگ Habsburg empire بنا نهادند
در سال ۱۷۷۵ماریا ترزا (۲) Maria Theresa به فرقهء مخیتاریست کلیسای کاتولیک ارمنی ، اجازهء رسمی اقامت در امپراطوری هابسبورگ را داد . فرقهء مخیتاریست در وین به توسعهء فرهنگ ارمنی در اروپای مرکزی از طریق چاپ کتاب ها و دایر کردن کالج برای پسران ارمنی کمک نمود
از زمانی که ارامنهء بسیار فعال و به خوبی سازماندهی شدهء استان سوزوا ی عثمانی the Ottoman province of Suczawa ( امروز بوکوینا(۳) Bukowina است که بخشی از خاک اوکراین می باشد ) که به امپراطوری اتریش پیوستند و ارامنه به طور خودکار شهروند امپراطوری شدند
در اوائل قرن نوزدهم ، ارامنه اتریش به عنوان یک جامعهء دینی خودمختار ، رسماً مورد شناسایی قرار گرفته بودند . جامعهء ارمنی در وین ، رشد ثابتی داشت به گونه ای که قبلاً در ۱۸۹۶اولین تلاش ها برای بنا نهادن یک جامعهء حواری ارمنی ارائه گردید . در سال ۱۹۱۲مادور کرچکی در وین ساخته شد جنگ جهانی اول و عواقب آن جامعهء ارمنی اتریش را دگرگون کرد . ارامنه ناحیه بوکوینا در طی این جنگ از اتریش جدا شدند ولی موج تازه ای از مهاجرت های ارامنه در نتیجهء قتل عام ارامنه توسط ترکهای عثمانی در سال ۱۹۱۵به اتریش صورت گرفت .
بعد از انتصاب اولین پیشوای روحانی ارامنه در سال ۱۹۲۰جمعیت ارمنه در اتریش به رشد خود ادامه داد . همچنین تعداد آنها از طریق پناهندگان لبنان ، سوریه ، عراق ، ایران و نیز کارگران ارمنی مهاجر از ترکیه و این اواخر از جمهوری ارمنستان افزایش یافت .
تاریخ معاصر
در سال ۱۹۶۸کلیسای حواری ارمنی هریپسیمهء مقدس(۴) وین Surp Hripsime Armenian Apostolic Church of Vienna تقدیس شد که انگیزهء تازه ای به رشد دائمی جامعهء ارمنی در وین داد . یک مدرسهء شنبهء ارمنی به نام هوانس شیراز(۵) Hovhannes Shiraz هم وجود دارد
هر دو کشور در سال ۱۹۹۶با هم روابط دیپلماتیک برقرار نمودند . ارمنستان یک سفارت خانه در وین دارد و نمایندگی کشور اتریش در ارمنستان از طریق سفارت اتریش در مسکوی روسیه عمل می کند .
فرقهء مخیتاریست در وین( از ۱۸۱۰تا کنون)
گر چه فرقهء رهبانی مخیتاریست بوسیلهء مخیتار دِ پیِترو Mekhitar da Pietro (۱۷۴۹– ۱۶۷۶) که یک راهب کاتولیک ارمنی در جزیرهء سنت لازارو در ونیز است تاسیس شد ، مخیتاریست ها در وین از سال ۱۸۱۰حضور مهمی داشته اند
حلی پیش از این تاریخ در سال ۱۷۷۵فعال بوده اند و ماریا ترزا قبلاً به جماعت مخیتاریست کلیسای کاتولیک ارمنی ، اجازهء رسمی اقامت در امپراطوری هابسبورگ را داده بود .
آنها در ۱۸۱۰در وین ، یک مرکز رهبانی جدید مورد استفادهء یک کلیسای فرانسیسکن را تاسیس نمودند . وقتی در سال ۱۸۳۵این جماعت ، کلیسا را مورد استفاده قرار می داد ، این کلیسا کاملاً آتش گرفت ، مخیتاریست ها یکی از معروف ترین معماران وین آن زمان یعنی جوزف کورن هاوسل Josef Kornhäusel را برای خدمات ساخت یک کلیسای جدید ، اجیر نمودند .
به خاطر پیامدهای مالی ، ساخت این کلیسا به مدت چند دهه به شکست انجامید. هنگامی که سرانجام این کلیسا ساخته شد ، یک معمار جدید به نام فریتز سیته Fritz Sitte قبلاً قسمت عمدهء نقشه های ساخت آن را تغییر داده بود او و بعداً پسرش کامیلیو سیته Camillo Sitte در سال ۱۸۷۴ساختمان این کلیسا را به اتمام رساندند .
جامعهء وین ، تنها یک مرکز دینی نیست بلکه یک مرکز فرهنگی واقعی نیز برای ارامنه می باشد . راهبان و دیرنشینان بویژه زبان وتاریخ و ادبیات ارمنی را ترویج نموده و تمامی آثار نویسندگان ارمنی به همراه گزارشاتی تحت عنوان " کتاب خانه ملی " را منتشر می کنند . آیدینیان Aydinian در وین ، یک کتاب منبع پایه و اساسی برای گرامر جدید ارمنی نگاشت و چامچیان ( Tschamtschian (۱۷۳۸ - ۱۸۲۳ یک کتاب تاریخ سه جلدی ( مربوط به تاریخ اتریش ) را منتشر نمود و در وین ، گارگاشیان Garagaschian (۱۹۰۳– ۱۸۱۸) یک کتاب چهار جلدی به نام تاریخ ارمنستان را نگاشت
در وین ، نشریه هاندس آمسوریا Handes Amsorya که یک نشریه تحقیقاتی در مورد زبان شناسی و فلسفه است از سال ۱۸۸۷منتشر شده است (۶).
کتاب خانهء فرقهء مخیتاریست که در سال ۱۷۷۳تاسیس شد ، دارای مجموعهء خاصی از نسخ خطی ارمنی و شرقی ( ۱۵۳۰۰۰کتاب ، ۲۰۰۰نسخهء خطی و مجموعهء سکه شناسی ) است . این کتاب خانه اخیراً به فهرست دیجیتالی و کامپیوتری کتاب های کتاب خانه ها و نسخ خطی آنلاین موجود پیوسته است (۷)
یک انجمن برای ترویج کتاب های خوب برای ارامنهء سراسر جوامع و یک مرکز انتشاراتی با چاپ کیفیت عالی که به طور متوسط در هر سال شش اثر جدید را چاپ می کند نیز شکل گرفتند .
یک نوشابهء گیاهی به نام " مخیتارین " Mechitharine به وسیله دیرنشینان تولید و ساخته می شود و گفته می شود که حاوی ۴۳ گیاه و ۱۲میوه است . اجزاء و ترکیبات دقیق و دستورالعمل ساخت آن یه صورت یک راز باقی مانده و در یک زمان تنها از سوی دو راهب ، دانسته می شود . مخیتارین تا به امروز هم تولید می شود و از لحاظ تجاری از سوی دیرنشینان فروخته می شود
زیرنویس
1: مخیتاریست ها ( به ارمنی (Մխիթարեանفرقه ای هستند که در سال 1712توسط مخیتار که یک راهب ساکن در دیر سنت بندیکت مربوط به کلیاسای کاتولیک بود تاسیس شد . آنها به خاطر مجموعهء نشریاتشان در خصوص ترجمه و تفسیر ارمنی از متون یونانی قدیمی از دست دفته و مفقود شده ، معروف ترین ارامنهء جهان می باشند
2: ماریا ترزا (به آلمانی: Maria Theresia) (۱۷۱۷ - ۱۷۸۰م.) فرمانروای (آرک‌دوشس) اتریش ، ملکهٔ مجارستان ، کرواسی و بوهم بود.
او در وین زاده شد و به سال ۱۷۴۱ ملکه مجارستان و در سال ۱۷۴۳ ملکه بوهم گردید . دختر امپراتور شارل ششم بود و با فرانسوا، دوک دولورن ازدواج کرد و ژوزف دوم و لئوپلددوم و ماری انتوانت از او بدنیا آمدند. وی با دولت فرانسه و روس برعلیه پروس همدست شد و لهستان را به تصرف درآورد
3: نام بوکوینا رسماً در سال 1775 با الحاق این منطقه از قلمرو مولداوی به ملکیت رژیم سلطنتی هابسبورگ که در سال 1804 به امپراطوری اتریش و در سال 1867 به امپراطوری اتریش مجارستان تبدیل شد مورد استفاده بود این منطقه بین سالهای 1775 تا 1918 تحت قلمرو اتریش بوده است
4: هریپسیمه مقدس ( به ارمنی Սուրբ հրիփսիմէ կոյսը ) از قدیسین کلیسای حواری ارمنی است . او به همراه تعدادی دیگر از راهبه ها در راه پاسداری از کلیسا و اصول مسیحیت در دوران اولیهء ورود مسیحیت به ارمنستان توسط بت پرستان کشته شدند و کلیسای حواری ارمنی ، نام این تعداد از راهبه ها را به سرگروهی هریپسیمه مقدس ، جزء اولین شهدا و قدیسین خود قرار داد
5: هُوانس شیراز ، یکی از بزرگ ترین و معروف نرین شعرا و نویسندگان ارمنی است
6: ماهنامهء هاندس (Հանդես Ամսօրյա) ، یک مجلهء علمی است که در مورد تاریخ ، هنر ، جامعه ، علوم ، زبانشناسی و فلسفهء ارمنی ، مطالب و موضوعاتی منتشر می کند . این ماهنامه در سال 1887 توسط فرقهء مخیتاریست در وین تاسیس شد
7: digital list of the Library's books and manuscripts available online
منابع
1: en.wikipedia.org/wiki/Armenians_in_Austria
2: ArmenianDiaspora website
من گارگین فتائی از ارامنهء ایران هستم .