سالروز تولد

 

رضاقلی‌خان هدایت طبرستانی (زادهٔ ۱۸ خرداد ۱۱۷۹ تهران (اصالتاً هزارجریب مازندران) - درگذشتهٔ ۸ تیر ۱۲۵۰ تهران)،

ادیب، شاعر و تذکره‌نویس سدهٔ سیزدهم هجری در ایران در دوران حکومت محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار بود.

وی جد صادق هدایت می‌شد.

رضاقلی خان طبرستانی ملقب به لَلِـه‌باشی در ۱۸ خرداد ۱۱۷۹ در تهران متولد شد. پدرش از اعیان قریهٔ چارده هزارجریب (که امروزه تبدیل به شهردیباج در شهرستان دامغان شده) و در زمان آقامحمد خان خزانه‌دار بود و در دوران فتحعلی شاه نیز این شغل را ادامه داد. رضاقلی خان در شیراز به تحصیل دانش پرداخت. در سفر فتحعلی شاه به اصفهان مورد توجه شاه قرار گرفت و لقب امیرالشعرایی یافت. پس از فتحعلی شاه، به دربار محمد شاه و سپس ناصرالدین شاه راه یافت و از طرف ناصرالدین شاه به ریاست مدرسهٔ دارالفنون رسید. در سال ۱۲۶۷ قمری پس از پایان جنگ با ترکمانان ناحیهٔ سرخس، به دستور امیرکبیر به‌عنوان سفیر به خوارزم رفت. هدف مأموریت او که یک سال به طول انجامید، آگاهی‌یابی از اوضاع ماوراءالنهر از نظر سوق‌الجیشی، آزادی اسرای مسلمان و ممانعت از خرید و فروش آنان بود

.

آثار​

مجمع الفصحاء -ریاض العارفین -فرهنگ انجمن‌آرای ناصری- تاریخ روضه‌الصفای ناصری- فهرس التواریخ- سفارتنامهٔ خوارزم- اجمل التواریخ- مظاهر الانوار- ریاض المحبین- مدارج‌البلاغه (در علم بدیع)- شمس الحقایق (برگزیده ای از قصاید و غزلیات مولانا)- مفتاح‌الکنوز (در شرح اشعار خاقانی)- سِتّهٔ ضروریّه (شامل شش منظومه که اثر مشهور گلستان ارم جزو آن است)- نژادنامه (در مورد نسب نامهٔ شاهان ایرانی) - لطایف المعارف- مجمع الاسرار- دلیل السالکین- خردنامهٔ مظفری- دیوان قصاید- دیوان غزلیات- کلیات اشعار هدایت- ریاض العاشقین- منشآت- بیاض امیرالشعرا- اصول الفصول فی حصول الوصول- پرتوستان- الوان النعم