سالمرگ

جواد نوربخش (زاده:۱۹ آذر ۱۳۰۵، کرمان - درگذشت:۱۹ مهر ۱۳۸۷ آکسفورد) استاد روان‌پزشکی دانشگاه تهران، و پیر سلسلهٔ نعمت‌اللهی و نویسنده بود.

جواد نوربخش نوزدهم آذرماه ۱۳۰۵ خورشیدی در شهر کرمان متولد شد. او نواده شیخ کمال‌الدین نوربخش ـ از مشایخ بزرگ طریقت نوربخشیه ـ بود.

 به سال ۱۳۱۳ پس از فراگیری قرآن کریم و دیوان حافظ در مکتب‌خانه، به دبستان رفت؛ و پس از طی دورهٔ دوازده سالهٔ تحصیلات دبستانی و دبیرستانی در مدت ده سال، در خرداد ماه ۱۳۲۳ در رشتهٔ ادبی و شهریور ماه همان سال در رشتهٔ طبیعی موفق به دریافت دیپلم گردید. سال بعد با شرکت در آزمون ورودی رشته‌های حقوق و پزشکی دانشگاه تهران و پذیرش در هر دو رشته، از کرمان به تهران عزیمت و در رشتهٔ پزشکی دانشگاه تهران ثبت نام نمود.

 

با ورود به عالم تصوف، برای دیدار مونس‌علی‌شاه (میرزا عبدالحسین ذوالریاستین شیرازی) به دیدار او شتافت؛ و پس از چندی بدستور وی در خانقاه نعمت‌اللهی تهران ساکن گردید. با گذشت زمانی کوتاه، مسؤولیت نگه‌داری کتاب‌خانه و ادارهٔ امور خانقاه و پذیرایی از درویشان در شب‌های جمعه به او محول گردید؛ و پس از چندی به مقام شیخ المشایخی سلسلهٔ نعمت‌اللهی منصوب شد.

پس از تکمیل دورهٔ پزشکی به سال ۱۳۳۱ خورشیدی، در سمت معاون ادارهٔ بهداری به شهرستان بم اعزام و پس از چندی به ریاست بهداری منصوب گردید. همزمان، رسیدگی به دراویش نعمت‌اللهی نواحی همجوار را مونس‌علی‌شاه به او واگذار کرد و وی به تهیهٔ زمین و احداث خانقاه در آن شهر اقدام نمود، که پس از تکمیل در سال ۱۳۳۲، بر دراویش سلسله نعمت‌اللهی وقف گردید.

 

با درگذشت مونس‌علی‌شاه در بیست و چهارم خردادماه ۱۳۳۲ و بر حسب وصیّت وی، هدایت سلسلهٔ نعمت‌اللهی به عهده جواد نوربخش (نورعلی‌شاه) سپرده شد.

او در سال ۱۳۳۳ با پروانه دانشور، از نوادگان وفاعلی‌شاه ازدواج کرد؛ و به سال ۱۳۳۵ پس از پایان خدمت پزشکی در شهرستان بم به اتفاق خانواده به تهران بازگشت. با اشتغال در بیمارستان روزبه، فعالیت علمی و تخصصی او در رشتهٔ پزشکی دانشگاه تهران آغاز شد. در سال ۱۳۴۲ شمسی تخصص خود را از دانشگاه سوربن فرانسه در رشته روانپزشکی دریافت کرد و پس از طی مراحل علمی، در سال ۱۳۵۰ به مقام استادی تمام وقت رشتهٔ روان‌پزشکی دانشگاه تهران نائل و در سال ۱۳۵۶ بازنشسته گشت.

 

طی این دوران علاوه بر ریاست انجمن روان‌پزشکی- به مدت دو سال - ریاست بیمارستان روزبه و ریاست گروه روان‌پزشکی دانشگاه تهران را نیز عهده‌دار بود؛ و برای ساخت بیمارستان اوین در تهران، تلاش نمود. از سال ۱۳۳۱ خورشیدی به بعد، افزون بر خدمات پزشکی و روان‌پزشکی، آثار و تألیفات و نتایج تحقیقات چندی در زمینهٔ علم روان‌پزشکی نیز از او انتشار یافته‌است.

در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۳۵۸ شمسی معادل ۱۹۷۹ میلادی و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران جواد نوربخش ایران را برای همیشه ترک گفت و ابتدا حدود ۴ سال در آمریکا بسر برد و سپس عازم لندن شد و تا ۱۹۹۳ میلادی در لندن ساکن بود. از سال ۱۹۹۳ میلادی تا پایان عمر در خانقاهی درمنطقه‌ای در نزدیکی شهر آکسفورد انگلستان اقامت گزید و به تألیف و انتشار کتاب‌های متعددی دربارهٔ تصوف پرداخت.

 

 

در زمان حیات مونس علیشاه و پس از فوت وی، جواد نوربخش در قالب زعیم و پیر سلسلهٔ نعمت‌اللهی، نزدیک به ۶۰ سال تلاش‌هایی را برای ایجاد دگرگونی و اصلاح حال و کار پیروان طریقت و گسترش آن به تمام نقاط جهان انجام داد که بخشی از آن چنین است:

1.مبارزه با بیکاری و تن‌پروری

2.مبارزه با اعتیاد و تقبیح آن

3.شفقت و دوست داشتن خلق خدا

4.پرهیز از گوشه‌گیری و انزواطلبی

5.پرهیز از اظهار کشف و کرامات و مبارزه با خرافات

6.ارائه دیدگاه‌هایی پیرامون نظریهٔ وحدت وجود

7.گسترش خانقاه‌ها

 

اقدامات​

1.انتشارات خانقاه نعمت‌اللهی

2.بنیاد خیریهٔ نوربخش

3.تأسیس خانقاه‌های نعمت‌اللهی

4برگزاری اولین سمپوزیوم جهانی مطالعات اپیدمیولوژی‌های روانی با همکاری انجمن جهانی روانپزشکی در تهران، ۱۳۵۳ خورشیدی

5قدامات عمرانی زیر با کوشش، پیگیری و تحت نظارت وی در بیمارستان روزبه به انجام رسید:

نظارت بر اجرای احداث بخش ۳۰ تختخوابی با هزینه ورثه نوشیروانی

کوشش و نظارت بر احداث ساختمان تریا و آشپزخانه با کمک بودجه سازمان برنامه و بودجه

کوشش و نظارت بر (از محل بودجه بیمارستان): احداث خیاط خانه

احداث تأسیسات زباله‌سوزی

احداث انبار و تأسیسات باغبانی

احداث بخش روانشناسی و کاردرمانی به هزینه شخصی و کمک‌های دوستان

احداث بخش ۲۰ تختخوابی کودک با بودجه ورثه نوشیروانی

احداث کتابخانه و کلاس درس با بودجه ورثه نوشیروانی

ساخت آمفی تئاتر به هزینه شخصی (این آمفی تئاتر اولین سالن مدرن در عصر خود برای برگزاری کنفرانس‌های علمی و محل برگزاری اولین سمپوزیوم جهانی مطالعات اپیدمیولوژی‌های روانی در تهران بود)

6مشارکت در و نظارت مستقیم و متداوم بر احداث کلینیک روانی اوین در تهران و اهدای تمام سهم خود (سه دانگ) به دانشگاه تهران بعد از انقلاب.

 

 

 

کتاب‌ها و جزوات:

سمیولوژی بیماری‌های روانی (ترجمه و اقتباس کتاب روانپزشکی گیرو)، انتشارات دانشگاه تهران ۷۶۹، ۱۳۴۱ شمسی

نقیصه‌های عقلی، باهمکاری غلامرضا بهرامی و عزالدین معنوی، انتشارات مجله بهداشت روانی، دیماه ۱۳۴۴

نِوروزها «حالات عصبی»، با همکاری معنوی، ابراهیم هاشمی و مقدمه جهانشاه صالح، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۵

روانشناسی بالینی (جلد ۱)، باهمکاری معنوی، فیروز نقش تبریزی و سیروس عظیمی، انتشارات دانگاه تهران ۱۱۰۷، فروردین ۱۳۴۶

روانشناسی بالینی (جلد ۲)، با همکاری معنوی، نقش تبریزی و عظیمی، چاپ فرودسی، شماره ثبت کتابخانه ملی ۲–۱۳۵۴/۱/۲۰، اسفند ۱۳۵۳

روانپزشکی برای دانشجویان پزشکی و پزشکان عمومی، با همکاری معنوی، سیروس ایزدی و محمود قربانی، انتشارات مجله بهداشت روانی، ۱۳۵۱

تشخیص و درمان فوری در روانپزشکی (اورژانس روانپزشکی)، با همکاری بهرامی، انتشارات دانشگاه تهران ۱۰۰۸، ۱۳۴۸

مکتب‌های روانشناسی، با همکاری بهرامی، انتشارات دانشگاه تهران ۱۲۴۸، مرداد ۱۳۴۸

بیماری‌های روانی کودک (جلد ۱)، با همکاری محمد گیلانی و معنوی، انتشارات دانشگاه تهران ۱۲۹۱/۱، مرداد ۱۳۴۹

بیماری‌های روانی کودک (جلد ۲)، با همکاری گیلانی و معنوی، چاپخانه میهن، ۱۳۵۳

اختلالات تصویر بدن از نظر روانپزشکی، با همکاری معنوی و کریم امیرخسروی، شهریور ۱۳۴۹

فعالیت جنسی زنان و اختلال آن، با همکاری معنوی و امیرخسروی، چاپ میهن، شماره ثبت کتابخانه ملی: ۴۷۸–۱۳۴۹/۵/۱۸، ۱۳۴۹

محرومیت حواسی و شستشوی مغزی، با همکاری معنوی و امیرخسروی، بهمن ۱۳۵۲

انتقال و انتقال متقابل (ترجمه Transference and Counter Transference اثر هاینریش راکر، انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۷۴، اسفند ۱۳۵۲

تاریخ روانپزشکی، با همکاری معنوی و امیرخسروی، چاپ میهن

شخصیت و اختلالات آن، با همکاری معنوی، ایزدی و قربانی،

 

مجموعه جزوات و کتاب‌ها برای دانشجویان پزشکی و پزشکان و برخی برای نزدیکان بیمار روانی، باهمکاری معنوی و نقش تبریزی، ناشر مجله بهداشت روانی:

علم سیبرنتیک و روانپزشکی، تیر ۱۳۴۴

شخصیت و رشد آن، مرداد ۱۳۴۴

روان درمانی یا پسیکوتراپی، شهریور ۱۳۴۴

مکانیسم‌های دفاعی «روانی»، مهر ۱۳۴۴

پرستاری روانی، آبان ۱۳۴۴

مددکاری اجتماعی، آذر ۱۳۴۴

علم ارتباطات و روانپزشکی، دی ۱۳۴۴

اصول اداره بیمارستان روانی، بهمن ۱۳۴۴

علل و ماهیت بیماری‌های روانی، اسفند ۱۳۴۴

پسیکودرام با تئاتر درمانی در بیماری‌های روانی ۱۳۴۵

اگزیستانسیالیسم و روانپزشکی، اردیبهشت ۱۳۴۵

اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن، خرداد ۱۳۴۵

اعتیاد به الکل و درمان آن، مرداد ۱۳۴۵

روانپزشکی قانونی، شهریور ۱۳۴۵

بیماری‌های غدد مترشحه داخلی و روانپزشکی، مهر ۱۳۴۵

معاینه بیماری روانی

مصاحبه با بیمار روانی

رفتارهای وسواسی

انحرافات جنسی و درمان آن

ناتوانی‌ها و اختلالاهای جنسی مردها و درمان آن

 

جواد نوربخش پس از ۲۵ سال خدمت به جامعه پزشکی خصوصاً روانپزشکی ایران، در سال ۱۳۵۶ بازنشسته گردید.