سالمرگ

آلکسیوس یکم با عنوان کامل آلکسیوس یکم کومننوس (به یونانی: Ἀλέξιος Α' Κομνηνός)(به انگلیسی: Alexios I Komnenos) (زادهٔ ۱۰۴۸ - درگذشتهٔ ۱۵ اوت ۱۱۱۸) امپراتور بیزانس از ۱۰۸۱ تا ۱۱۱۸ در زمان نخستین جنگ‌های صلیبی بود. او دودمان کومننی را بنیاد نهاد و با شکست نورمان‌ها و ترک‌ها توانست تاحدی قدرت را در سدهٔ یازدهم میلادی به امپراتوری بیزانس بازگرداند.

او در عین‌حال یکی از نجیب‌زادگان نظامی‌ای بود که خواهان به‌کارگیری امکانات دفاعی مؤثرتر علیه دشمنان، بویژه علیه ترک‌هایی شده بود که آناتولی مرکزی و استان‌های شرقی امپراتوری را مورد تاخت و تاز خود قرار داده بودند. او توانمندی‌های بالای نظامی خود را در فاصلهٔ سال‌های ۱۰۶۸ تا ۱۰۸۱ در دوران فرمانروایی‌های کوتاه‌مدت رومانوس چهارم، میخائیل هفتم و نیکه‌فوروس سوم به نمایش گذارد و سپس با کمک برادرش ایزاک و مادر نیرومندش آنا دلاسنا و با حمایت خانوادهٔ قدرتمند همسرش ایرنه دوکاس، در ۱۰۸۱ نیکه‌فوروس سوم را از قدرت خلع و خودش امپراتوری را در دست گرفت و در ۴ آوریل همان سال با عنوان آلکسیوس یکم تاجگذاری کرد.

در ۱۰۹۷ نخستین جنگ صلیبی توسط اروپاییان غربی آغاز شد. دلیل شروع این جنگ از طرفی تمایل آنها برای بازپس‌گیری شهر مقدس اورشلیم بود و از طرف دیگر امید داشتند تا به قلمروهای جدیدی دست یابند. اما این موضوع بیش از همه باعث بروز بحران در امپراتوری بیزانس شد و تلاش‌های آلکسیوس برای استقرار مجدد قدرت امپراتوری در منطقهٔ آناتولی و سیاست‌های خارجی او را تحت تأثیر قرار داد. روابط او با قدرت‌های مسلمان مختل گردید و متصرفات ارزشمند بیزانس همچون انتاکیه به‌دست غربیان متکبری افتاد که مسیحیت لاتینی خود را جانشین ارتدکس یونانی نمودند. با این حال آلکسیوس توانست تا حدودی نواحی غرب آناتولی را بار دیگر تحت کنترل خود درآورد و با پیشروی تا جنوب‌شرقی منطقهٔ تورِس، امنیت را در بیشتر دشت‌های ساحلی حاصلخیز اطراف آدانا و تارسوس تأمین نمود. اما علی‌رغم تمامی این کارها نه آلکسیوس و نه امپراتوران بعدی دودمان کومننی نتوانستند برای همیشه نواحی تحت اشغال صلیبیون لاتینی را تحت کنترل خود درآورند و جزایر و استان‌های غربی بیزانس نیز از حملات بعدی نورمان‌ها در امان نبود.

حملات مداوم لاتین‌ها (بویژه نورمان‌ها)، فشار مسلمانان، افزایش قدرت مجارستان و شاهزاده‌نشین‌های منطقهٔ بالکان همگی همچون نیروهایی متخاصم امپراتوری بیزانس را به محاصرهٔ خود درآورده بودند به‌نحوی که حتی سیاست‌های دیپلماتیک آلکسیوس یکم نیز نتوانست این فشارهای فرسایشی مداوم را که در نهایت به چیرگی امپراتوری عثمانی انجامید را برطرف سازد.

 

آلکسیوس در ۱۵ اوت ۱۱۱۸ درگذشت و پسرش با عنوان ژان دوم جانشین او شد.