ارامنهء سوریه

ترجمه از گارگین فتائی

بخش دوم

 

ارامنهء کاتولیک

ارامنهء کاتولیک ، اضاء کلیسات کاتولیک ارمنی می باشند

اولین اسقف رسمی کلیسای کاتولیک ارمنی در حلب اسقف آبراهام آردزیویان  Bishop Abraham Ardzivian (1710–1740 بود. در 1740 او از سوی پاپ بندیکت پانزدهم Benedict XV اولین جاثلیق پاتریارک سیلیسیه منصوب شد . امروزه تعداد ارامنهء معتقد به مرام کاتولیک در حلب تغریباً 15000 نفر است

جامعهء کاتولیک ارمنی در دمشق در 1763 در ایام جاثلیق میخائیل پتروس سوم گاسپاریان Catholicos Michael Petros III Kasparian بوجود آمد . در 1863 کلیسای قدیمی آنها تقدیس شد . در 1959 کلیسا و قلمرو اسقفی باب توما Bab Touma خریداری شدند و در 1969 اولین اسقف معرفی شد . از 1984 اسقف کاتولیک ارمنی عنوان اسقف پاتریارک را به همراه دارد

 

کلیساهای کاتولیک ارمنی به قرار زیر است

 

کلیساهای واقع در حلب

کلیسای جامع مادر تسلیمان بنا شده در 1840 واقع در خیابان تیلل Tilel

Cathedral of Our Mother of Reliefs

 

کلیسای سنت باربارا – نجات دهندهء مقدسمان 1937 واقع در منطقه سلیمانیه

The Holy Saviour - Saint Barbara Church  

 

کلیسای تثلیث مقدس 1965 در منطقهء میدان Meydan

Holy Trinity Church

 

کلیسای صلیب مقدس 1993 واقع در منطقه اوروبه Ouroubeh

Holy Cross Church

 

کلیسای بانوی بشارتمان 1942 واقع در منطقهء شیخ مقصود Sheikh Maksoud

Church of Our Lady of Annunciation

 

در استان لاذقیه تحت قلمرو اسقف نشین حلب کلیساها به قرار زیرند

 

کلیسای میکائیل ، فرشتهء مقدس کسب

Saint Michael the Archangel Church of Kesab

 

کلیسای صعود بانویمان Baghjaghas در نزدیک کسب

Our Lady of the Assumption

 

در استانهای حسکه Hasakah و دیر الزور Deir ez-Zor وابسته به حوزهء اسقفی الجزیره کلیساها به قرار زیرند

 

کلیسای سنت ژوزف ( یوسف مقدس) القامیشلی

Saint Joseph Church in Al-Qamishli

که جایگاه حوزهء اسقفی کاتولیک در الجزیره است

 

کلیسای خانوادهء مقدس در الحسکه

Sainte Famille Church in Al-Hasakah

 

کلیسای سورپ گریگور لوساوریچ در دیر الزور

St. Gregory the Illuminator Church in Deir ez-Zor

 

در استان الرقه تحت قلمرو اسقف نشین حلب کلیساهای ارامنه کاتولیک به قرار زیرند

In Ar-Raqqah (under the jurisdiction of the diocese of Aleppo):

 

کلیسای شهید مقدس در اسقف نشین پاتریارکی دمشق

Holy Martyrs Church

 

کلیسای جهانی نوتر دام در محلهء باب توما که جایگاه و مسند اسقف نشین ارامنه کاتولیک دمشق است

Notre-Dame Church of the Universe (Bab Touma quarter),

 

صومعهء خواهران باکرهء مقدس در ناحیه عزیزیه حلب

The convent of the Immaculate Conception Sisters, Aziziyeh area, Aleppo

 

دیر سورپ وارتانانتس در ناحیه میدان حلب

Saint Vartanants Convent, Meydan, Aleppo

 

دیر پدران مخیتاریست نزدیک محلهء سیریاک حلب

The convent of Mekhitarist Fathers, New Syriac quarter, Aleppo

 

ارامنهء پروتستان انجیلی

ارامنهء انجیلی که ارامنهء پروتستان هم خوانده می شوند تابع اتحادیهء کلیساهای انجیلی ارمنی Union of the Armenian Evangelical Churches  هستند که جزء کلیسای انجیلی ارمنی شرق نزدیک است.

کلیساهای ارامنهء انجیلی به قرار زیرند

 

کلیسای انجیلی ارمنی امانوئل در حلب

Armenian Evangelical Emmanuel Church

 

کلیسای انجیلی ارمنی بیت ایل در حلب

Armenian Evangelical Bethel Church

 

کلیسای انجیلی ارمنی شهید در حلب

Armenian Evangelical Martyrs' Church

 

کلیسای مسیح در حلب

Church of Chris

 

کلیسای انجیلی ارمنی تثلیث مقدس کسب

The Holy Trinity Armenian Evangelical Church of Kesab

 

آموزش و پرورش

در میان جامعهء ارمنی در سوریه ، آموزش و پرورش ارمنی در حفظ زبان و ملی گرایی ارمنی بسیار حائز اهمیت است . حلب به عنوان کانون اصلی ازدحام ارامنه در سوریه ، مرکز مدارس با سابقه و موسسات فرهنگی ارامنه است . دانش آموزان ارمنی که از مدارس ارمنی فارغ التحصیل می شوند می توانند بعد از گذراندن امتحان رسمی Thanawiya 'Amma یا امتحان لیسانس دبیرستان فوراً وارد نظام دانشگاهی سوریه شوند .

کلاً در شهر شمالی حلب حدود نه مدرسهء ارمنی فعال است که چهار تا از آنها دبیرستان می باشند

 

کالج ارمنی کارن یپه Karen Jeppe Armenian College

اولین دبیرستان ارمنی در حلب که در سال 1947 در قطعه زمینی در محلهء ارمنی نشین میدان ساخته شد و با وصیت خانم انساندوست دانمارکی کارن یپه و با ابتکار اسقف زاره پایاسلیان Zareh Payaslian ( که بعداً به عنوان جاثلیق سیلیسیه و با نام زاره اول Zareh I  تعیین شد) به حوزهء اسقفی ارامنه واگزار گردید . این ساختمان به تدریج در سالهای 1966 و 1973 و 1986 گسترش یافت . امروزه این مرکز آموزشی با حدود 1100 دانش آموز و به عنوان تنها دبیرستان شش کلاسه ارمنی و تحت مدیریت حوزه اسقفی حلب فعال است .

 

دبیرستان مرکزی ارمنی لازار نجاریان و گالوست گولبنگیان

Lazar Nadjarian-Calouste Gulbenkian Armenian Central High School

که در 1954 تحت نام مدرسهء مرکزی لازار نجاریان و با مساعی اتحادیه کل نیکوکاران ارمنی تاسیس شده و در سال 1959 تبدیل به دبیرستان شده و نام آن به دبیرستان مرکزی لازار نجاریان و گالوست گولبنگیان تغییر یافت . بخشهای ابتدایی و دبیرستان در دو ساختمان واقعند که به وسیله یک کودکستان به هم متصل می گردند . این مرکز آموزشی ، دارای بیش از 1500 دانش آموز است و تحت ادارهء کمیتهء مرکزی منطقه ای اتحادیه کل نیکوکاران ارمنی سوریه است. این مدرسه دارای سالن تئاتری به نام گوورک هاگوپ نظریان Kevork Hagop Nazarian  است که خود این شخص این سالن را وقف این مدرسه نموده است .

 

 

Cilician (Giligian) Armenian High School

دبیرستان ارمنی کیلیکیه

یک دبیرستان دوازده کلاسه است که در سال 1921 تاسیس شد و سه بخش دارد کودکستان ، ابتدایی و دبیرستان و هر کدام از آنها ساختمان جداگانهء خود را  دارد . همهء این ساختمانها در عرض خیابان سیسی Sissi street در محلهء قدیمی مسیحی جدیده   Jdeydeh  واقعند . این مدرسه در ابتدا در سال 1921 به عنوان مدرسهء پناهندگان سیلیسی و با تلاشهای انجمن آسایش سیلیسی تاسیس شد . در 1930 به مدرسهء سیلیسی و متعاقباً بعد از ساخته شدن بخش دبیرستان در 1960 به دبیرستان سیلیسی  تغییر نام داد . این مجموعه از سوی انجمن فرهنگی سیلیسیه اداره می شود و دارای بیش از 450 دانش آموز است.

 

 

Gertasirats High School

مدرسهء گرتاسیراتس ( دانش دوستان)

که در سال 1924 تحت عنوان مدرسهء گرتاسیراتس آینتاب و با تلاشهای انجمن گرتاسیراتس آینتاب تاسیس شد . تا 1974 این مدرسه در محلهء قدیمی مسیحی نشین در جدیده واقع بود از این زمان به بعد این مدرسه به ساختمان جدید التاسیس در ناحیه سلیمانیه انتقال یافت . و دارای کودکستان و ابتدایی و از سال 2004 نیز بخش دبیرستان می باشد . ریاست این مدرسه را انجمن فرهنگی گرتاسیراتس ( دانش دوستان ) بر عهده دارد و دارای حدود 300 دانش آموز است . در کنار این مدرسه کلیسای مریم مقدس the Holy Mother of God قرار دارد  که در سال 1973 افتتاح شد . این مدرسه سالن تئاتر خود را به نام زهراب گاپریلیان Zohrab Kaprielian  دارد که یکی از بزرگ ترین سالن های تئاتر در حلب است .

 

سایر مدارس تحت اداره ء حوزه اسفقفی سیلیسی

 

Haygazian Elementary School

مدرسهء ابتدایی هایگازیان

در 1919 تاسیس شد که در واقع دنباله مدارس ترادون Tebradoun 1876 و نرسسیان Nersessian است . این مدرسه واقع در مجموعهء جامع چهل شهید بوده و شامل بخش آموزش ابتدایی شش ساله به علاوه یک کودکستان است که روی هم رفته در نواحی گوناگون فعالیت می کند . بخش ابتدایی دارای بیش از 600 دانش آموز است . این مدرسه دارای سالن تئاتری است که بعداً آودیس آهارونیان  Avetis Aharonian نام گرفت .

 

 

Mesrobian Elementary School

مدرسهء ابتدایی مسروبیان

مدرسهء آموزش ابتدایی شش ساله است . در ابتدا این مدرسه در اردوگاه پناهندگان ارمنی سلیمانیه در 1923 افتتاح شد و به عنوان مدرسهء اردوگاه مسروبیان شناخته شد سپس در 1936 به محله ارمنی نشین میدان انتقال یافت و در درون مجموعهء کلیسای سورپ گوورک  Surp Kevork church  که در سال 1965 ساخته شده بود قرار داشت بخش پرورشگاه مدرسه در ساختمان کوچکی در کنار کلیسای سورپ گوورک فعال است . در سال 2003 تعداد کل دانش آموزان این مدرسه حدود 200 نفر بوده است .

 

 

Zavarian Elementary School

مدرسهء ابتدایی زاواریان

در اصل به عنوان مدرسهء نرسسیان در 1925 تاسیس شد . بخش کوچکی از این مدرسه به مرکز یتیم خانه بزرگسالان انتقال یافته است . در پانزدهم آگوست 1936 دو بخش این مدرسه در یک ساختمان در محلهء ارمنی نشین میدان در هم ادغام شد . مدرسهء جدید  به همراه سالن تئاترش به افتخار سیمون زاواریان Simon Zavarian تغییر نام یافت . این ساختمان در 1965 تعمیر اساسی گردید . امروزه این مدرسه دارای یک بخش آموزش ابتدایی شش کلاسه و یک کودکستان است . تعداد کلی دانش آموزان آن 450 نفر است .

 

 

Sahagian Elementary School

مدرسهء ابتدایی ساهاگیان

در سال 1927 از سوی ارامنهء هندوستان و برزیل وقف گردید . این مدرسه در محلهء میدان بوده و از سال 1932 در حیاط کلیسای سورپ گریکور و اقع است که علاوه بر آن ساختمانی نیز در 1962 تاسیس شده و امروزه به عنوان مدرسهء آموزش ابتدایی شش کلاسه و کودکستان کار می کند و این دو بخش در کنار هم و البته در دو ساختمان مجزا قرار دارند . تعداد کلی دانش آموزان آن  852 نفر است . این مدرسه به افتخار جاثلیق وقت آستان قدس سیلیسی ، ساهاک اول خابائیان Sahak I Khabayan نام گرفت

 

 

Gulbenkian Elementary School

مدرسهء ابتدایی گولبنگیان

در 22 سپتامبر 1930 به نام مدرسه بوقوس گولبنگیان Boghos Gulbenkian و با وقف نیکوکار ملی نرسس گولبنگیان Nerses Gulbenkian  از لندن تاسیس شد . تا 1996 این مدرسه در ساختمان کوچکی در خیابان باریکی در ناحیه سلیمانیه واقع شده بود . در هفدهم ژوئن 1997 ساختمان جدید التاسیس این مدرسه با حضور جائلیق آرام اول در ناحیه سلیمانیه افتتاح شد . امروزه این مدرسه دارای یک بخش آموزش ابتدایی شش کلاسه و کودکستان است . تعداد کلی دانش آموزان آن 516 نفر است . سالن تئاتر گوورک یسائیان The Kevork Yesayan theatre hall که به عنوان یکی از بهترین سالن های تئاتر حلب تلقی می شود قسمتی از مجموعهء جدید التاسیس این مدرسه است .

 

 

مدرسهء متوسطهء یپراد

Yeprad (Euphrates) Intermediary School
در القامیشلی که در سال 1932تاسیس شده و از سال 1962 دارای نه کلاس است و نهصد دانش آموز دارد

 

مدرسهء ازادوتیان Azadutyun School

در دایریک المالکیه Al-Malikiyah Dayrik

 

مدرسهء مسروپیان  در الحسکه  Mesrobian School

 

مدرسهء ناهاداگاتس Nahadagats School ( شهید) در راس العین

 

مدرسهء خورنیان Khorenian School  در تل ابید Tal Abyad

 

مدرسهء نوبریان Noubarian School  در الرقه Ar-Raqqah

 

مدرسهء وِرادزنوند Veradzenount School  ( تولد دوباره) در یعقوبیه Yacoubiyah

 

مدرسهء ناهاداگاتس Nahadagats School ( شهید) در لاذقیه Lattakia

 

مدرسهء اوسومناسیراتس میاتسیال School  Usumnasirats Miyatsyal  ( تحقیقی متحد) در کسب

 

 

مدرسهء متوسطهء تارگمانچاتس( مترجمین) در دمشق

Tarkmanchats Intermediary School

 

مدرسهء اوسومناسیراتس  Usumnasirats School  ( محققین ) در دمشق

 

مدرسهء گیولابی گولبنگیان در دمشق

AGBU Gyullabi Gulbenkian School

وابسته به اتحادیه کل نیکوکاران ارمنی

 

مدرسهء ساهاکیان Sahakian School

 

رسانه های گروهی

سوریه دارای سابقه ای ثروتمند در زمینه رسانه ها و تالیفات ارمنی است. بسیاری از روزنامه های مشهور ارمنی اکنون دیگر نیستند . از این میان می توان به روزنامهء های دزاین Hay Tsayn به معنی صدای ارمنی ( 1919 – 1918) روزنامه ای که هر دو روز منتشر می شد به نام داراگیر Darakir      ( 1919 – 1918) و روزنامه یپراد Yeprad  را می توان نام برد

حوزهء اسقفی حلب هم در این زمینه دارای تالیفات و انتشاراتی بوده است که این نمونه ها را می توان نام برد سوریاکان سورانداک Suryagan Surhantag (1919–1922) سوریاکان مامول Suryagan Mamoul  یپراد Yeprad سوریه  Surya و آرِوِلک Arevelk که این آخری درای سالنامه هم بوده و از سال 1956 ضمیمهء جوانان آن به نام واهاکن Vahakn و از سال 1957 ضمیمه ورزشی آن به نام آرولک مارزاشخاره Arevelk Marzashkharh منتشر شده است .

 

از ماهنامه ها هم می توان از ماهنامه نائیری  Nairi که از سوی آندرانیک دزاروکیان Antranig Dzarougian منتشر می شد و ماهنامه جوانان بوراستان Purasdan  نام برد .

سالنامه ها هم شامل سوریاهای دارتسویتس Suryahay Daretsuyts (1924–1926)   داتِو Datev (1925–1930)  سوریاکان آلبوم Suryagan Albom (1927–1929)   دارون Daron (1949)   های دارِگیرک Hay Darekirk (1956)  و گقارت Keghart 1975 می باشند

انتشارات کنونی شامل اوشاکان  Oshaganکه از سال 1978 شروع به انتشار کرده و از سال 1991 به نام گاندزاسار Kantsasar  تغییر نام یافت و در حال حاضر به صورت هفتگبی انتشار یافته و ارگان رسمی حوزهء اسقفی سیلیسیه است

ناشرین سوری سهم عمده ای در ادبیات و تحقیقات آکادمیک ارمنی به زبان عربی داشته اند .

 

روابط بین سوریه و ارمنستان

از سال 1992 سفارت ارمنستاان در دمشق بعد از استقلال ارمنستان به نحو فعالی گشوده شد . دیدار رسمی لوون تر پتروسیان ، رئیس جمهور وقت ارمنستان در 1992 از سوریه اولین ملاقات رسمی بین المللی یک رئیس جمهور ارمنی بعد از استقلال ارمنستان بوده است . از آن زمان به بعد روابط بین دو کشور بویژه بعد از ایجاد یک کمیتهء اقتصادی مشترک بین دو دولت و تاسیس اتاق همکاری بازرگانی بین حلب و ارمنستان از سال 2006 رو به گسترش بوده است

ارامنستان همچنین در حلب از سال 1993 دارای کنسولگری عمومی بوده است سوریه نیز سفارت خود را در ایروان 1997 گشود که در خیابان باقرامیان Baghramyan street در فاصلهء چند متری از کاخ ریاست جمهوری واقع است . اولین رئیس جمهور جمهوری جدید ارمنستان یعنی لوون تر پتروسیان در حلب متولد شده است .

 

منابع

1ARMENIAN POPULATION IN THE WORLD

2Mannheim, Ivan (2001). Syria and Lebanon Handbook: The Travel Guide. Footprint Travel Guides. p. 299. ISBN 1900949903.

3Monument and Memorial Complex at Der Zor, Syria

4Diocese of Aleppo, History". Diocese of Aleppo. http://www.periotem.com/modules.php?op=modload&name=Subjects&file=index&req=viewpageext&pageid=742.

5