سوئیت مناظر قفقاز Caucasian Sketches و بهره گیری ایوانف از یک ترانه معروف ارمنی

سوئیت مناظر قفقاز Caucasian Sketches و بهره گیری ایوانف از یک ترانه معروف ارمنی

ترجمه و افزوده ها از گارگین فتائی

سوئیت مناظر قفقاز به روسی Кавказские эскизы بخشی از سوئیتهای ارکستری است که در سال های 1894 و 1896 از سوی آهنگساز روسی میشل ایپولویتوف ایوانوف Mikhail Ippolitov-Ivanov. نگاشته شد . این سوئیت غالباً توسط رهبران ارکستر اجرا شده و مکرراً در ایستگاه های رادیویی پخش موسیقی کلاسیک شنیده می شود .

این سوئیت دو بخش دارد سوئیت شماره یک و سوئیت شماره 2 که موومان نهائی سوئیت شماره 1 موسوم به مارش سردار March of the Sardar محبوب در کنسرتهای پاپ نیز هست . این قطعه در یک آهنگ انقالبی ارمنی به نام زیتونتسی نر به انگلیسی zeytuntsiner و به ارمنی զեյթունցիներ شنیده می شود .آهنگ های این سوئیت تحت تاثیر آهنگهای فولکلوریک گرجی است که ایوانوف در طی مدتی که رهبری ارکستر در تفلیس را بر عهده داشت و همچنین در طی دیدارش از کوه های اطراف قفقاز آنها را شنید.

ایوانوف در کنسرواتوار موسیقی سن پترزبورگ در نزد ریمسکی کورساکوف به فراگیری موسیقی پرداخته بود .

سوئیت مناظر قفقاز شماره 1 لپوس 10 شامل چهار قطعه است که در سال 1894 ساخته شد .

بخش اول این سوئیت به نام « در گذر کوهستان In a Mountain Pass » با یک آهنگ مرتعش که بوسیلهء ریتم ثابت بلندی که به سراشیبی کوه های قفقاز اشاره دارد مشخص می شود آغاز می شود و احساسی شبیه پرنده ای که بر فراز کوه پرواز می کند بوجود می آورد .

بخش دوم آن « در یک روستا In a Village » نام دارد که ریتم ثابتی دارد و نزدیک به پایانش مرتعش تر می شود .

بخش سوم « در یک مسجد In a Mosque» نام دارد که فراوانی مساجد در مناطق ترکی و چرکسی قفقازی را منعکس می کند و شنونده می تواند صدای موذن را که در حال خواندن اذان است در آن بشنود .

معروف ترین بخش این سوئیت آخرین بخش آن موسوم به مارش سردار است که عنوانی برای یک فرمانده نظامی است . رهبری عالی مقام در روزگار باستان در این منطقه.

در واقع می توان گفت بخش دوم منبعث از آهنگهای گرجی ، بخش سوم از ترانه های آذری و بخش چهارم تحت تاثیر آهنگهای ارمنی بوده است.

سوئیت مناظر قفقاز شماره 2 اپوس 42 در سال 1896 بعد از مهاجرت ایوانوف به مسکو ساخته شد . این سوئیت شامل یک مقدمه و چهار منظره است.

قطعه اول آن مرثیه غم انگیزی از پرنسس کلوانا Princess Ketevana است

قطعه دوم آهنگ گهواره ای Berceuse یا لالابی lullaby است.

قطعه سوم قطعه لزینکا Lesghinka می رسد که قطعه ای شاد و دیوانه وار است که در اواخر قطعه وحشی تر هم می شود .

فینال این سوئیت مارش گرجی Georgian March نام دارد که آهنگی بسیار زنده است که اصواتش شبیه یک مارش نظامی است که بوسیله سازهای بادی نواخته می شود.

سوئیت شماره 2 مناظر قفقاز « ایبریا Iberia » هم نامیده می شود که از سوی یونانیها و رومیها به پادشاهی باستانی کالرتی Kartli داده میشد که تقریباً معادل با بخشهای جنوبی و شرقی گرجستان کنونی می شود .

میشل ایپولیتف ایوانف

میخائیل میخائیلوویچ ایپولیتُف ایوانُف (به روسی: Михаил Михайлович Ипполитов-Иванов) آهنگساز و آموزگار موسیقی روس در ۱۹ نوامبر ۱۸۵۹ در گاچینا به دنیا آمد و در ۲۸ ژانویه ۱۹۳۵ در مسکو در گذشت.

برخی از آثار

اپرای آخرین سنگر

راپسودی ارمنی

مارش ترک

سوئیت کاتالان(کَتَلان)

بر روی ولگا

سوئیت مناظر قفقاز

شبی در گرجستان برای هارپ، فلوت، اُبوا، کلارینت، فاگوت

گفتیم که بخش یا آهنگ چهارم از سوئیت شماره 1 مناظر قفقاز اثر ایونف که معروف ترین آهنگ در مجموع سوئیت های اول و دوم منظار قفقاز است موسوم است به مارش سردار که منبعث از آهنگی ارمنی به نام " زیتونی ها " یا " اهالی زیتون" است .

زیتون منطقه ای در ارمنستان غربی یا همان شرق ترکیه کنونی است که همانند بسیاری از شهرهای این منطقه ارمنی نشین بوده که مشمول پاکسازی نژادی قرار گرفتند

این ترانه گویای مبارزه مردم این منطقه علیه ظلم و جور امپراطوری عثمانی بوده که ایوانف آهنگ آن را بدون ترانه گرفته و آن را سازبندی کرده تا مناسب برای موسیقی کلاسیک باشد.

در واقع ایوانف این ترانه انقلابی ارمنی را با تبدیل آن به یک آهنگ کلاسیک ، جاوادانه کرده است

متن ترانه ارمنی به همراه ترجمه آن به قرار زیر است

ԶԵՅԹՈՒՆՅՈՑ ՔԱՅԼԵՐԳԸ

Խմբերգ "Զեյբեկներ" օպերետից

Խոսք` Հ. Չաքրյանի, երաժշտ.` Տ. Չուխաջյանի

Արևն ելավ, Զեյթունցինե'ր,

Դեհ ձի հեծնենք, առնենք զենքեր, դիմենք առաջ.

Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ գըլուխ ծռենք

Բըռնավորին մեր վիզ պարզած:

Զեյթունցի ենք, մեր սփոփանք

Են պատերազմ և արշավանք,

Սուր, թուր, գնդակ և հրացան