روز مالیات

16 تیر ماه روز ملی مالیات و تا 23 همان ماه به نام هفته مالیات نامگذاری شده است.

16 تیر; همه ساله چنین روزی تحت عنوان روز مالیات گرامی داشته می شود . وجوهی كه دولت برای تأمین هزینه های خود از اشخاص اخذ می نماید مالیات نامیده می شود. مانند مالیات بر ارث - حق تمبر - مالیات بر درآمد املاك- مالیات بر درآمد حقوق - مالیات بر درآمد- مشاغل مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی - مالیات بر درآمد اتفاقی.

ایرانیان از زمان هخامنشیان برای دریافت مالیات و امور مالی كشور دفاتر و سازمانهای مرتبطی داشتند. در زمان ساسانیان اخذ مالیات صورت كاملتری بخود گرفت و سه نوع مالیات بنامهای اراضی، سرشماری و سرانه دریافت می شد. پس از تسلط اعراب به ایران، در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دفاتر مالیاتی از فارسی به عربی برگردانده شد و در دوره سلجوقی با دستور عبدالملك كندری وزیر طغرل مجدداً به فارسی بر گردانده شد.

 در زمان سلطنت صفویه تجارت خارجی و درآمد گمركی به مالیات اضافه و در دوره افشاریان گسترش بیشتری یافت. در دوره قاجاریه وضع مالیه كشور بواسطه جنگها، مسافرتها و ضعف پادشاهان رو به ركود گذاشت و با زحمات طاقت فرسای امیركبیر گامهای سودمندی برداشته و برای وصول، نگهداری و مصرف خزانه مقررات جدیدی وضع گردید.

 قبل از مشروطیت شاهان تمام در آمدها و عواید كشور را در اختیار داشته و تمام مخارج نیز به فرمان و تصویب شخص او صورت می گرفت. با انقلاب مشروطه در سال 1285 اولین كابینه قانونی تشكیل و ناصرالملك بعنوان نخستین وزیر مالیه از مجلس شورای ملی رای اعتماد گرفت. از سال 1300 به بعد دگرگونیهای زیادی در وزارت مالیه رخ داد. بالأخره در سال 1353 قانون تشكیل وزارت امور اقتصادی و دارائی با 6 ماده به تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید.

تسلط یک آمریکایی بر امور مالیه ایران با مخالفت شدید روسیه و انگلستان مواجه شد، ولی مورگان شوستر بی‌اعتنا به این مخالفت‌ها به کار خود ادامه می‌داد تا اینکه ماجرای شورش شعاع‌السلطنه برادر محمدعلی‌شاه مخلوع برای اعاده وی به مقام سلطنت و اقدام دولت برای ضبط اموال او، بهانه‌ای به‌دست روس‌ها داد تا برای انفصال و اخراج مورگان شوستر از ایران، دولت ایران را تحت فشار قرار دهند. با اولتیماتوم روسیه، شوستر و مستشاران آمریکایی از ایران اخراج شدند که اعتراض گسترده روشنفکران آن زمان ایران را به دنبال داشت. شوستر پس از بازگشت به آمریکا کتابی نوشت با عنوان «اختناق ایران.» او در مقدمه این کتاب چنین از اوضاع مالیات در ایران یاد کرد  «فرار ایرانیان از پرداخت مالیات، برای آنان به‌صورت یک عادت درآمده‌ است و مجبور‌ساختن‌شان به ترک این عادت آسان نخواهد بود و تا مساله مالیات‌گیری دقیق در ایران حل نشود و در این مورد دقت لازم به عمل نیاید هیچ‌یک از مشکلات این کشور برطرف نخواهد شد. قدرت دولت‌ها از مالیات رونق می‌گیرد، همان‌طور که در بررسی تاریخ ملل، اضمحلال زمامداری‌ها نیز با مالیات مرتبط بوده.» از سال ۱۳۰۰ به بعد دگرگونی‌های زیادی در وزارت مالیه رخ داد. بالاخره در سال ۱۳۵۳ قانون تشکیل وزارت امور اقتصادی و دارایی با ۶ ماده به تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید.